Jakościowe i ilościowe metody badawcze różnią się zarówno sposobem zbierania danych, jak i ich interpretacją. Jeśli chodzi o badania ilościowe, są one odpowiednie do weryfikacji hipotez i teorii dzięki możliwości przetwarzania dużych zbiorów danych numerycznych. Natomiast badania jakościowe najlepiej sprawdzają się, gdy chcemy zrozumieć opinie czy sposób myślenia określonej grupy demograficznej na dany temat, ponieważ pozwalają na głęboką analizę nielicznych, ale szczegółowych danych. W artykule wyjaśniono charakterystykę oraz zalety i ograniczenia obu typów badań, podkreślając ich odpowiednie zastosowania w zależności od potrzeb badawczych.
Metody badawcze to określone procedury służące do zbierania i analizowania danych. Kluczowym krokiem przy planowaniu metodologii badawczej jest wybór odpowiedniej metody: jakościowej lub ilościowej. Decyzja ta zależy głównie od badanego tematu, potrzebnego typu danych oraz osób lub elementów, w oparciu o które będą one zbierane. Dane mogą być zarówno liczbowe, jak i słowne, co już wskazuje na różnicę między tymi dwoma metodami.
Badania jakościowe = słowa i ich znaczenia
Badania ilościowe = liczby i statystyki
Czytaj dalej, a poznasz ich charakterystykę i zastosowania.
Polegają one na zbieraniu i analizowaniu danych nieliczbowych, aby zrozumieć pojęcia, opinie lub doświadczenia, względnie emocje czy zachowania. Ich wyniki są przedstawiane słownie. Badania jakościowe opierają się na osądach badaczy, co wymaga uważnej refleksji nad ich doborem i założeniami. Technika ta jest często stosowana w dziedzinach takich jak antropologia, socjologia czy historia, pomagając w głębszym zrozumieniu skomplikowanych koncepcji, interakcji społecznych czy zjawisk kulturowych. Okazuje się również przydatna do badania przyczyn i skutków zdarzeń, ich interpretacji oraz opisywania proponowanych działań.
Przykładowe narzędzia stosowane w badaniu jakościowym:
wywiady: badacz otrzymuje bezpośrednie odpowiedzi od osoby udzielającej wywiadu oraz ma możliwość obserwowania jej emocji,
grupy fokusowe: uczestnicy takich grup omawiają określony temat lub zestaw pytań w obecności badaczy, którzy mogą pełnić rolę moderatorów lub obserwatorów,
analiza dokumentów: przeglądanie i analizowanie dokumentów, takich jak raporty.
Ich zaletą jest przede wszystkim elastyczność, umożliwiająca odpowiednie dostosowanie metodologii w celu rozwijania wiedzy, nawet przy wykorzystaniu małych prób populacyjnych. Badania te są trudne do ustandaryzowania i nie pozwalają na analizę statystyczną ani generalizację wyników na większe populacje niż badana próba.
Ilościowe metody badawcze są wykorzystywane do analizowania częstości, wzorców, średnich wartości oraz korelacji. Służą także do badania związków przyczynowo-skutkowych, formułowania generalizacji i weryfikowania teorii lub hipotez poprzez analizę statystyczną. Dzięki temu możliwe jest przedstawienie wyników w formie liczbowej lub graficznej.
Przykładowe narzędzia stosowane w badaniu ilościowym:
ankiety i kwestionariusze: zawierają serie pytań zamkniętych, skierowanych do licznej grupy respondentów, lub skale do mierzenia danych liczbowych,
eksperymenty: obejmują testowanie hipotez w warunkach laboratoryjnych oraz badania relacji przyczynowo-skutkowych,
selekcja dokumentów (tzw. Desk Research): polega na zbieraniu danych liczbowych np. z raportów finansowych lub analizowaniu częstości występowania określonych słów. A przy okazji analizy danych – na Santander Open Academy znajdziesz teraz szkolenie z natychmiastowym dostępem dotyczące Power BI - narzędzia do analizy danych. Sprawdź, może to coś dla Ciebie!
Do zalet można zaliczyć możliwość powtórzenia badania, ze względu na tworzenie standaryzowanych narzędzi zbierania danych, które mogą być wykorzystane również przez innych badaczy. Podejście ilościowe pozwala także na bezpośrednie porównanie wyników przy powtórnym badaniu w odmiennych kontekstach. Ponadto umożliwia ono analizę dużych próbek z zastosowaniem wiarygodnych procedur oraz testowanie sformalizowanych hipotez.
Za wady należy natomiast uznać powierzchowny charakter badań w przypadku analizy złożonych koncepcji. Oprócz tego ustalone zmienne i metody pomiaru mogą pomijać inne istotne obserwacje przy wyciąganiu wniosków. Istnieje także ryzyko wystąpienia błędu strukturalnego, jeśli pojawią się brakujące dane, niedokładne pomiary lub niewłaściwe metody próbkowania.
Zarówno metody badawcze ilościowe, jak i jakościowe mają swoje zalety i wady. W niektórych przypadkach żadna z nich nie może dostarczyć wystarczających informacji samodzielnie, co utrudnia uzyskanie danych odpowiednich do potrzeb badania. W takich sytuacjach można zastosować metodologię badań mieszanych, które wykorzystują dobre strony obu metodologii. Pozwala to na holistyczne podejście do analizy, łącząc dane statystyczne z dogłębną wiedzą zanurzoną w danym kontekście oraz umożliwiając weryfikację wyników z różnych źródeł.
Badaniom jakościowym i ilościowym przyświeca ten sam cel: odkrycie wzorców w zebranych danych, co pozwala na ustalenie powiązań między różnymi elementami. Oba podejścia metodologiczne są kluczowe zarówno dla weryfikacji istniejących teorii, jak i tworzenia nowych koncepcji. Dzięki znajomości i umiejętności stosowania tych metod, zyskujemy zdolność lepszego rozumienia otaczających nas zjawisk oraz podejmowania bardziej świadomych decyzji. Z tego powodu tak istotne jest posiadanie niezbędnej wiedzy popartej umiejętnościami, które umożliwią efektywne wykorzystanie tego rodzaju narzędzi badawczych.
Chcesz zadbać o swój rozwój? W obliczu wyzwań czwartej rewolucji przemysłowej, Grupa Santander koncentruje się na promowaniu kluczowych obszarów rozwoju zawodowego: ciągłego kształcenia, podnoszenia kwalifikacji oraz zdobywania nowych umiejętności. W odpowiedzi na te potrzeby, stworzono Santander Open Academy – globalną, innowacyjną platformę edukacyjną, która oferuje unikalne możliwości doskonalenia zawodowego. Dołącz do naszej międzynarodowej społeczności, korzystaj z bezpłatnych szkoleń, różnorodnych materiałów edukacyjnych oraz nagród i stypendiów oferowanych przez renomowane uniwersytety i instytucje!
Jeżeli uważasz, że edukacja jest kluczem do Twojego rozwoju, wejdź na platformę i zarejestruj się. Otwórz drzwi do przyszłości pełnej możliwości!