Czym jest zrównoważony rozwój? Przegląd rodzajów, definicji i przykładów
Wyobraź sobie, że w każdej minucie na świecie wyrzucanych jest milion plastikowych butelek, a co roku ląduje na śmietniku aż pięć milionów jednorazowych plastikowych toreb. Takie właśnie są realia i jeśli nie zmienimy naszego podejścia jako ludzkość, to do 2050 roku w oceanach może być więcej plastiku niż ryb.
Stając wobec takiego wyzwania, koniecznym staje się zaangażowanie na rzecz zrównoważonego rozwoju. Dlatego też w tym artykule przyjrzymy się bliżej temu, czym jest zrównoważony rozwój i jego odmianom. Zapoznamy się również z przykładami miast i firm, które już dziś inwestują w przyszłość, wybierając drogę zrównoważonego rozwoju.
Czym właściwie jest zrównoważony rozwój?
Zrównoważony rozwój to kluczowe podejście, które pozwala na zaspokajanie potrzeb dzisiejszych pokoleń, nie narażając przyszłych na problemy. Innymi słowy, oznacza umiejętne balansowanie między rozwojem gospodarczym, ochroną środowiska a zapewnieniem dobrobytu społecznego.
Rodzaje zrównoważonego rozwoju
Jak wynika z raportu Międzynarodowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC - ang. Intergovernmental Panel on Climate Change), nawet jeśli obecnie uda się drastycznie zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych, w niedalekiej przyszłości globalne ocieplenie i tak przekroczy 1,5 stopnia Celsjusza. Taki wzrost temperatury może prowadzić do katastrofalnych skutków, takich jak szybsze topnienie lodowców, wyginięcie wielu gatunków roślin i zwierząt, pożary lasów oraz długotrwałe susze.
Dlatego zarówno ludzie jako jednostki, jak i organizacje odgrywają kluczową rolę w walce ze zmianami klimatycznymi i w promowaniu działań sprzyjających zrównoważonemu rozwojowi. Warto jednak pamiętać, że zrównoważony rozwój to nie tylko kwestia ochrony środowiska, ale także innych obszarów – życia społecznego i gospodarczego.
Zrównoważony rozwój środowiskowy
Zrównoważony rozwój środowiskowy skupia się na ochronie bioróżnorodności przy jednoczesnym zapewnieniu ciągłego postępu gospodarczego i społecznego. Jego fundamenty to: dbanie o zasoby wodne, oszczędzanie energii, minimalizowanie ilości odpadów, stosowanie recyklingowalnych opakowań, ograniczenie lub całkowite wyeliminowanie plastiku, korzystanie z transportu ekologicznego, ponowne wykorzystywanie papieru oraz ochrona flory i fauny.
Przykładem miasta, które doskonale realizuje założenia zrównoważonego środowiska, jest Sztokholm. Stolica Szwecji wyróżnia się nie tylko inwestycjami w zielone infrastruktury, ale także niskimi poziomami emisji i jakością powietrza, która znacznie przewyższa średnie wartości. Dzięki temu Sztokholm osiągnął imponujący balans między rozwojem ekonomicznym a troską o środowisko.
Zrównoważony rozwój społeczny
W każdej społeczności, gdzie prowadzona jest działalność gospodarcza, można zauważyć, że powiązane są ze sobą 3 kierunki zrównoważonego rozwoju: środowiskowy, ekonomiczny i społeczny. Spośród nich zrównoważony rozwój społeczny ma na celu przede wszystkim wzmocnienie spójności i stabilności określonych grup społecznych.
Przykładem firmy, która stawia na rozwój społeczny, jest CEMEX. Toprzedsiębiorstwo z branży materiałów budowlanych angażuje się w stworzenie lepszej przyszłości, oferując zrównoważone produkty i rozwiązania. W 2023 roku CEMEX Polska angażował się w inicjatywy na rzecz społeczności lokalnych, a przykładem jest skierowany do uczniów szkół podstawowych program „Mistrzowie Bezpieczeństwa”. Celem programu było kształtowanie bezpiecznych zachowań i nawyków.
Zrównoważony rozwój ekonomiczny
Zrównoważony rozwój ekonomiczny to zdolność organizacji do zarządzania swoimi zasobami w sposób odpowiedzialny i przynoszący długoterminową rentowność.
Przykładem może być firma Unilever, która w 2010 roku wdrożyła strategię mającą na celu harmonizację zrównoważonego rozwoju z wynikami finansowymi swojego biznesu. W ramach tej strategii podjęto szereg działań, takich jak zwiększenie recyklingu opakowań, promowanie użycia materiałów z recyklingu oraz prowadzenie kampanii edukacyjnych dotyczących odpowiedzialnej konsumpcji.
Agenda na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030
Aby dogłębnie zrozumieć, czym jest zrównoważony rozwój i z czym się on wiąże, niezbędne jest odniesienie się do Agendy na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030. Agenda 2030 opiera się na 17 Celach Zrównoważonego Rozwoju (SDG – ang. Sustainable Development Goals), które wyznaczają globalne priorytety.
Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) co roku przygotowuje raport, w którym analizuje postępy w realizacji tych celów. Oto krótki przegląd stanu realizacji wybranych SDG, na podstawie raportu z 2023 roku:
Koniec z ubóstwem: UNEP, czyli Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych (ang. United Nations Environment Programme), wspierał inicjatywy mające na celu zintegrowanie ochrony środowiska z politykami walki z ubóstwem, promując zrównoważone źródła dochodów dla najuboższych społeczności. Organizacja pomagała zapewnić równy dostęp do zasobów ekonomicznych, własności ziemi, technologii i usług finansowych, szczególnie dla kobiet i najbardziej wrażliwych grup.
Zero głodu: UNEP promował zrównoważone praktyki rolnicze, które zwiększają wydajność produkcji żywności, jednocześnie chroniąc bioróżnorodność i zasoby naturalne. Wspierano inicjatywy mające na celu poprawę bezpieczeństwa żywnościowego i odporności na zmiany klimatu.
Dobre zdrowie i jakość życia: UNEP koncentrował się na redukcji zanieczyszczeń, które wpływają na zdrowie publiczne, oraz na promowaniu dostępu do czystej wody i powietrza. Organizacja wspierała działania na rzecz zapobiegania chorobom przenoszonym przez wodę i poprawy higieny.
Dobra jakość edukacji: UNEP wspierał edukację ekologiczną, aby zwiększyć świadomość na temat tego, czym jest zrównoważony rozwój wśród młodzieży i dorosłych. Organizacja opracowała programy nauczania i materiały edukacyjne na temat ochrony środowiska.
Równość płci: UNEP angażował się w projekty, które wspierają kobiety w sektorze ochrony środowiska, promując ich udział w podejmowaniu decyzji dotyczących zarządzania zasobami naturalnymi. Organizacja pomagała zapewnić kobietom równy dostęp do zasobów ekonomicznych i usług finansowych.
Czysta woda i warunki sanitarne: UNEP wspierał działania mające na celu poprawę jakości wody poprzez zarządzanie zlewniami i redukcję zanieczyszczeń. Organizacja pomagała zapewnić dostęp do bezpiecznej i przystępnej cenowo wody pitnej oraz odpowiednich urządzeń sanitarnych.
Czysta i dostępna energia: UNEP promował rozwój energii odnawialnej, w tym programy finansowania energii słonecznej, które umożliwiły wielu społecznościom dostęp do czystej energii. Organizacja wspierała inwestycje w infrastrukturę energetyczną opartą na odnawialnych źródłach energii.
Wzrost gospodarczy i godna praca: UNEP wspierał inicjatywy na rzecz zielonej gospodarki, które tworzą miejsca pracy i stymulują wzrost gospodarczy, jednocześnie minimalizując wpływ na środowisko. Organizacja pomagała zapewnić bezpieczne i stabilne warunki pracy, szczególnie w sektorach związanych z ochroną środowiska.
Innowacyjność, przemysł i infrastruktura: UNEP promował zrównoważony rozwój infrastruktury, kładąc nacisk na innowacje technologiczne w zakresie ochrony środowiska. Organizacja wspierała inwestycje w infrastrukturę odporną na zmiany klimatu i minimalizującą negatywny wpływ na środowisko.
Mniej nierówności: UNEP działał na rzecz integracji polityk środowiskowych z programami redukcji nierówności, aby wspierać najbardziej narażone grupy społeczne. Organizacja pomagała zapewnić równy dostęp do zasobów naturalnych i usług ekosystemowych.
Zrównoważone miasta i społeczności: Wspierano rozwój zrównoważonych miast poprzez promowanie efektywności energetycznej, zrównoważonego transportu i gospodarki o obiegu zamkniętym. Organizacja pomagała tworzyć miasta inkluzywne, bezpieczne i odporne na zmiany klimatu.
Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja: Promowano gospodarki o obiegu zamkniętym, aby zminimalizować odpady i zwiększyć efektywność zasobów. Organizacja wspierała inicjatywy na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji, takie jak ekoetykietowanie i zielone zamówienia publiczne.
Działania w dziedzinie klimatu: UNEP zintensyfikował działania na rzecz walki ze zmianami klimatycznymi, wspierając państwa w realizacji zobowiązań wynikających z Porozumienia paryskiego. Organizacja pomagała w opracowywaniu krajowych planów adaptacji i łagodzenia skutków zmian klimatu.
Życie pod wodą: Wspierano ochronę ekosystemów morskich poprzez działania na rzecz zrównoważonego zarządzania rybołówstwem i ochrony oceanów. Organizacja pomagała w tworzeniu sieci obszarów chronionych i ograniczaniu zanieczyszczenia mórz.
Życie na lądzie: UNEP promował inicjatywy na rzecz ochrony bioróżnorodności i zrównoważonego zarządzania lasami, aby przeciwdziałać wylesianiu. Organizacja wspierała działania na rzecz przywracania zdegradowanych ekosystemów lądowych.
Pokój, sprawiedliwość i silne instytucje: Wspierano budowanie zdolności instytucji do zarządzania zasobami naturalnymi w sposób zrównoważony i sprawiedliwy. Organizacja pomagała w tworzeniu ram prawnych i politycznych sprzyjających ochronie środowiska.
Partnerstwa na rzecz celów: UNEP zacieśnił współpracę z różnymi partnerami, w tym sektorem prywatnym i organizacjami pozarządowymi, aby wspierać realizację SDGs. Organizacja pomagała mobilizować zasoby finansowe i technologiczne na rzecz zrównoważonego rozwoju.
Jak wynika z raportu ONZ, jeśli chcemy osiągnąć Cele Zrównoważonego Rozwoju do 2030 roku, potrzebne są znaczące postępy. W tym kontekście każdy z nas jako jednostka powinien działać i zdobywać wiedzę, aby wspierać zrównoważony rozwój.
W odpowiedzi na te wyzwania oraz aby pomóc ludziom sprostać wymaganiom czwartej rewolucji przemysłowej i zapewnić inkluzywny oraz zrównoważony rozwój, powstała bezpłatna platforma edukacyjna Santander Open Academy. To inicjatywa Grupy Santander, poprzez którą realizuje ona swoją misję wsparcia w rozwoju na każdym etapie życia.
Zarejestruj się i korzystaj z całkowicie bezpłatnych szkoleń, materiałów edukacyjnych, nagród i stypendiów oferowanych przez Grupę Santander we współpracy z wiodącymi uniwersytetami oraz instytucjami edukacyjnymi.
Na platformie znajdziesz także programy skupiające się na kwestiach zrównoważonego rozwoju. Sprawdź Szkolenie Santander | Skills for the Green Transition 2024, które powstało we współpracy z Cambridge Judge Business School.
Aplikuj, jeśli chcesz aktywnie angażować się w zielone inicjatywy lub rozwijać swoją karierę zawodową w zakresie zrównoważonego rozwoju. Dzięki szkoleniu poznasz globalną perspektywę na bieżące kwestie i wyzwania środowiskowe.
Nie czekaj, zarejestruj się na platformie i otwórz drzwi do przyszłości pełnej możliwości!
Przykłady wykorzystane w artykule zostały zaczerpnięte z oficjalnych stron wymienionych organizacji.
